Interview with J. Otto Seibold
J. Otto Seibold in Belgium. Photography Joost De Weghe.
Interview with J. Otto Seibold.
Text (in Dutch) Harmen Liemburg for Items 3/2008.
De amerikaanse illustrator James Otto Seibold (1960 Oakland, CA) begon eind jaren tachtig als één van de eersten de computer te gebruiken als gereedschap voor illustraties, en geldt in dit vakgebied als één van de pioniers. Zijn werk heeft de precisie van de vectorlijn, maar is door de onnavolgbare energie, chaos en melige humor altijd warm, en onmiskenbaar ‘Jotto’. Seibold werd vooral bekend als illustrator en (co-) auteur van een reeks kinderboeken die ook volwassenen aanspreekt. Afgelopen februari was hij op uitnodiging van de Vlaamse Illustratoren Club een paar dagen in de Lage Landen. Harmen Liemburg bezocht zijn presentaties bij Ontwerpers Platform Arnhem en BNO, en sprak hem tussen de bedrijven door over zijn werk en plannen.
HL
Is het maken van kinderboeken iets dat je altijd al wilde doen?
JS
Voor een groot aantal mensen waaronder celebrities als Madonna, lijkt het illustreren van kinderboeken een soort ideale droomcarrière, een ontsnapping uit de sleur van de dagelijkse realiteit. Zelf ben ik er pas na allerlei omwegen achter gekomen dat ik met tekenen, iets dat ik altijd al graag deed, überhaupt mijn brood kon verdienen. Na een succesvolle carrière als freelance commercieel illustrator voor allerlei publicaties en bedrijven, was mijn tegenzin tegen het werk dat ik deed zó groot geworden, dat ik op zoek ging naar een andere, mentaal meer bevredigende manier van illusteren. De aanstaande geboorte van onze dochter Theodora deed me besluiten om een kinderboek te gaan maken, maar we moesten eerst bedenken waarover. We hadden in die tijd in New York een Jack Russell terrier die graag vogels achterna zat in het park. Dat leek een goed onderwerp. We vonden een uitgever, en in 1993 verscheen het eerste boek Mr. Lunch Takes a Plane Ride.
HL
Je verhalen en tekeningen zijn altijd warm en lief, maar in tegenstelling tot veel andere kinderboeken gelukkig nooit tuttig, zoetsappig of belerend. Waaruit moet volgens jou een goed kinderboek bestaan?
JS
Als jonge ouder ben je er ontzettend op gefocused om alles zo goed mogelijk te doen. Je bent helder en scherp als een stuk glas. Onderweg in de oceaan van het dagelijks leven en opvoeding verlies je die scherpte en glans. Ik realiseerde me later pas dat die eerste boeken eigenlijk vooral over mezelf en het ouderschap gingen. De boeken die ik maak zijn doorgaans bedoeld om door volwassenen te worden voorgelezen aan jonge kinderen. Het gaat om dat intieme moment tussen ouder en kind, en hoe ze samen dat moment beleven. Zoveel titels later ben nog steeds op zoek naar hoe dat nou precies werkt.
HL
Waar ben je naar op zoek in de verhalen die je illustreert en als auteur schrijft?
JS
De figuren in mijn boeken zijn vaak outsiders die zich anders voelen dan de anderen en hun plaats in de wereld zoeken. Meestal is er sprake van een probleem, zoals Seamore, een eenzame kleine bruinvis die super vergeetachtig is, en op zoek gaat naar de reden hiervoor. Als hij ontdekt dat er een gat bovenop z’n kop zit waardoor alle gedachten lijken te ontsnappen, denkt hij de oplossing voor z’n problemen gevonden te hebben. Snel blijkt dat al zijn soortgenoten óók allemaal zo’n gat hebben, en worden z’n verwarring en problemen alleen maar groter. Uiteindelijk komt alles natuurlijk goed, maar dat kun je allemaal lezen in mijn nieuwe boek dat later dit jaar verschijnt!
Andere boeken, zoals Mr Lunch Borrows a Canoe, gaan weer over ethiek, in dit geval over lenen en terugbrengen. Om op de vorige vraag terug te komen: het doel van de meeste kinderboeken is natuurlijk ook om ze tijdens het voorlezen in slaap te krijgen. Tijdens het werken kan ik zelf vaak mijn ogen niet openhouden en ga ik een dutje doen. Daarom zit in bijna ieder boek wel een slapend dier, wat trouwens ontzettend moeilijk is om te tekenen! Als je het niet goed doet lijkt het net alsof ze dood zijn…
HL
Op de omslagen van de boeken die ik van je bezit, wordt je steevast geportretteerd als onderdeel van een ideale en harmonieuze Cottage Industry in San Francisco: je vrouw Vivian Walsh schrijft de teksten, jij maakt de illustraties en hebt al kanovarend, uitslapend en de hond uitlatend een hoop lol. Hoe ziet je leven er nu echt uit?
JS
Ha ha! Vivian en ik zijn sinds een paar jaar terug uit elkaar, en de verhalen worden nu – het is net dating! – door andere, wisselende partners geschreven. Inmiddels woon ik in Oakland waar ik de ene helft van de week mijn werk doe, en de andere helft vrij houd om voor mijn kinderen te zorgen. Het werken aan de kinderboeken is erg bevredigend, al moet ik bekennen dat de kinderen inmiddels immuun zijn geworden voor de humor. Het illustreren zorgt voor brood op de plank, en ik kan nee zeggen tegen werk dat ik niet wil doen of waar ik geen interesse in heb. De boeken hebben een hele nieuw soort opdrachtgevers op mijn pad gebracht, maar al met al gaat het om de kwaliteit van het leven.
HL
Je werkt heeft door de cut and paste repetitie van elementen, lijnvoering en funky verloopjes onmiskenbaar het karakter van de computer, maar heeft tegelijkertijd door de losse composities en onregelmatigheden iets warms en handmatigs. Kun je iets vertellen over hoe je werkt?
JS
Omdat ik totaal geen geduld heb voor het werken met het traditionele verf en inkt, herkende al vroeg de mogelijkeden van de computer voor illustratie. Alleen al de undo funktie! Ik zou willen dat ik die ook in mijn leven kon toepassen… Alles blijft tot het laatste moment open voor verandering, en daar maak ik tot verdriet van mijn uitgevers ook gebruik van. Vergeleken met de allereerste Adobe Illustrator 88, waar je in zwartwit en zonder preview op een piepklein schermpje tekende, is er inmiddels zóveel verbeterd. Het tekenen gaat op een heel organische manier en verandert steeds, maar terwijl ik bezig ben denk ik er niet over na. Ik zou met een tekening van 10 jaar geleden nu niks meer kunnen.
J. Otto Seibold in Belgium. Photography Joost De Weghe.
HL
Wat is de invloed van de techniek op je werk?
JS
Die ontwikkeling gáát maar door, ik word af en toe helemaal gek van alle mogelijkheden! Hoewel ik over het algemeen met de software 2 tot 3 versies achterop lig, laat ik me toch wel weer steeds verleiden door de nieuwe tools zoals de Wacom tablets waarmee je rechtstreeks op het beeldscherm kunt tekenen. Dat is goed voor de productiviteit, en mijn manier van werken wordt er ook nog steeds intuïtiever en vloeiender door. Waar ik op dit moment helemaal verslaafd aan ben is Flickr. Tussen het werk door publiceer ik met één klik allerlei schetsen en experimenten, en chat daarover met allerlei mensen.
HL
Maak jij je nooit zorgen over waar al dat werk terecht komt en wat anderen er mee doen?
JS
Ach, welnee! Ik probeer juist een niet al te ego-driven bestaan te leiden en maak me helemaal geen zorgen meer om copyright en exclusiviteit. In plaats van iedere tekening als een kostbaar goed te behandelen, vind ik generositeit en communicatie veel belangrijker. In plaats van achterom te kijken maak gewoon weer een nieuwe tekening!
HL
Je recente werk lijkt weer veel gedetailleerder en complexer van opbouw dan het oudere. Hoe vind je een balans tussen je vele ideeën en associaties en wat er nodig is voor een spread in een kinderboek?
JS
Ik probeer vaak een vreemd moment vlak vóór of na een gebeurtenis in de tekeningen vast te leggen, dat clickable moment. Wat dat betreft was ons Flash experiment Bubblesoap, waarin we samen met mijn band (J. Otto speelt ook drums en doet pogingen om de gitaar machtig te worden) en een aantal programmeurs voor spek en bonen veel te lang aan hebben gewerkt ook ontzettend interessant. Daarnaast heeft bijna ieder verhaal wel een diagram waar ik als ‘organisator’ van informatie iets op een ‘heldere’ manier probeer uit te leggen.
HL
Laatst wilde ik op je website jotto.com kijken, maar zag dat ie verdwenen is. Wat is er precies gebeurd?
JS
Na 10 jaar is die domeinnaam door iemand opgekocht en kon ik ‘m niet meer terug krijgen. Nu is het een portal naar online casino’s en gokken, ha ha! (1). Ik heb er nu maar jottodotcom.com van gemaakt. Wat maakt het ook uit? Eind jaren negentig waren over het algemeen veel meer internetty, en momenteel ben ik er gewoon niet zo mee bezig.
HL
Behalve ‘Introducing Jottoworld’ uit 1996, een boek voor een Japanse uitgever waar je je eigen werk op een fysieke manier hergebruikt en de offsetdruk op een creatievere manier inzet, zijn al je publicaties in feite vrij clean. Zou je niet vaker wat ruiger willen werken?
JS
Juist op die Flickr pagina’s gebruik ik de ruimte om één van mijn interesses, de fotografie, op een snelle en spontane manier te combineren met tekeningen. Ik zie mijn experimenten daar vaak als het mengen van twee borden spaghetti: elementen komen boven en onder elkaar te liggen, beelden raken op een onvoorspelbare manier met elkaar vermengd. Ik teken ook buiten op straat of op allerlei objecten. Graffitti is geweldig. Ik hou zowel van het materiaal, een lekkere juicy stift, als van de anarchistische filosofie. Tekenen op illegale plekken zonder gepakt te worden stimuleert je trouwens ook om snel te werken. Dat is goed voor het ontwikkelen van een vloeiende tekenstijl!
HL
Je werk wordt vaak omschreven als high tech retro en ook het Construktivisme wordt als bron van invloed genoemd. Zijn er hiernaast ook andere illustratoren wiens werk het jouwe hebben beinvloed?
JS
Met name Ludwig Bemelmans’ Madeleine boeken, en Miroslav Sasek’s ‘This is…’ (London, Paris, etc) reeks vind ik interessant. Het lijkt me ideaal om het reizen als onderdeel van je werk te hebben en per lokatie nieuw materiaal te verzamelen. In mijn eigen geval was Mr Lunch Borrows a Canoe was bijvoorbeeld geïnspireerd op onze honeymoon in Venetië. De werkelijkheid is vaak anders…
From Introducing Jotto world – the graphic work of J. Otto Seibold, 1996.
HL
Wat zijn je plannen voor de komende tijd?
JS
Voor mij is het erg leuk en inspirerend om in België en Nederland op bezoek te zijn. Het is een soort droom van me om hier een tijdje te leven en les te geven op kunstacademies. Het zou leuk zijn als dat in de nabije toekomst nog eens ging lukken!