Chaumont 2009
20e International Poster and Graphic design Festival of Chaumont
16 mei – 14 juni 2009
Text Harmen Liemburg (in Dutch) for Items 4/5/2009
Dit jaar is de laatste keer dat het programma van ‘Chaumont’ werd verzorgd door het team van grafisch ontwerpers Pierre Bernard, Alex Jordan, Vincent Perrottet, curator Étienne Bernard en, tot zijn overlijden vorig jaar, Jean François Millier.
Festival poster by Hennigh Wagenbreth (left); fresh prints by Mathias Schweizer (right).
In tegenstelling tot de gebruikelijk toestroom van massa’s franse academiestudenten, waren er dit jaar tijdens het openingsweekend beduidend minder bezoekers op de been. Gecombineerd met de zeer gebrekkige routing en programmainformatie drukte het festival daardoor minder dan anders haar tijdelijke stempel op de stad. Wat een groot feest had moeten worden, werd daardoor in allerlei opzichten eerder als een afscheid ervaren. Dit gevoel werd nog verder versterkt doordat in plaats van thematische tentoonstellingen dit jaar is ingezet op het bieden van overzichten. In Les Silos en de Chapelle des Jésuites werd een selektie getoond van 136 franse cultuuraffiches uit de collectie van het festival. Natuurlijk zat daar prachtig werk tussen, maar het hoe en waarom bleef door het ontbreken van een engelse toelichting weer eens een raadsel. In het Hôtel de Ville waren de 20 veelal matige feestaffiches te zien die door een keur aan internationale ontwerpers speciaal voor deze editie werden ontworpen. Wie verwachtte dat men na 10 jaar ervaring met de immer moeilijke tentoonstellingslocaties nu eindelijk eens zou laten zien hoe je op een elegante en doeltreffende manier affiches in de ruimte moet presenteren, kwam bedrogen uit. Te veel werk te dicht op elkaar, en door middel van vreemde bouwsels overeind gehouden.
Het jureren van een affichewedstrijd is een groepsproces waarin men – als het goed is – al zoekend en elkaars standpunten aftastend tot overeenstemming komt over wat er werkelijk toe doet. Welk signaal wil men door de selektie van de winnaars afgeven? Het zal om logistieke redenen vast wenselijk zijn om de voor- en eindselektie door twee verschillende jury’s te laten doen, maar of het een gunstig effect heeft of de uitkomst is zeer de vraag. Leuk dat de nederlandse ontwerper Esther Noyons de hoofdprijs mee naar huis mocht nemen, maar wederom was de kloof tussen de publiekfavorieten en de feitelijke winnaars gigantisch. Hoog tijd om behoudzuchtige ouwe-jongens-krentenbrood jury’s met veteranen als Gert Dunbar, Koichi Sato en Sadik Karamustafa te vervangen door jong bloed.
Fanette Mellier: Encroyable!/Inkcredible!
Gelukkig waren er ook een handvol parels, zoals de presentatie Encroyable!/ Inkcredible! Van Fanette Mellier, die vanaf 2007 als artist in residence in Chaumont werkzaam was. Haar gebundelde vormgeving voor de Pôle Graphisme aktiviteiten in Les Silos, en bijdragen aan het straatbeeld tijdens vorige edities van het festival, was een lust voor het oog en werkte zeer aanstekelijk. Andere jonge energie was afkomstig van de groep Rendez-vous Sauvage, die met de mobiele installatie Niveaux de Gris een frisse verzameling zwartwit affiches toonden van 35 hedendaagse ontwerpers. Wijntje van Rooijen en Pierre Péronnet, al jaren de vormgevers van de festivalcatalogus, konden dit jaar lekker uitpakken met een dubbel zo groot boek.
Het festival, de groeiende affichecollectie en andere aktiviteiten hebben Chaumont de afgelopen twintig jaar de reputatie bezorgd van affichestad. Wat er terecht gaat komen van de door het huidige team geinitieerde plannen om er via nieuwbouw ook daadwerkelijk het centrum voor grafisch ontwerpcultuur in Frankrijk van te maken, is sinds het aantreden van de nieuwe burgemeester (tevens staatsscrecratis in het kabinet van Sarkozy) Luc Chatel vorig jaar onderhevig aan heftige speculatie. Zonder liefde, visie en politieke wil is zelfs de meest klinkende reputatie snel om zeep geholpen.