African Signs
African Signs
Text (in Dutch) Harmen Liemburg for Items 4/2010
Geknipt worden door de Hand van God en daarna een heerlijke gebraden kip eten bij Mickey Mouse. Wie wil dat nou niet? Tijdens zijn reizen door West Afrika fotografeerde Rob Floor de afgelopen jaren een groot aantal reclames voor kappers, garages, callcenters en eethuisjes. Floor, zelf voor lange tijd copywriter, is zich steeds meer gaan interesseren voor de onbekommerde spontaniteit van dit werk dat haaks staat op de aangeharkte rechtlijnigheid in onze westerse maatschappij. Hij vind de levendigheid en imperfectie verfrissend, en wilde deze documenteren vóór deze, zoals door voortschreidende technologie te vrezen valt, weer uit het straatbeeld verdwijnt. In African Signs zijn ook borden afgebeeld van plaatselijke kruidendokters die hun handel aanprijzen met wel zeer expliciete afbeeldingen van wat er zoals genezen kan worden: lintwormen, diarree, allerhande gezwellen, maar ook ‘huwelijksproblemen’.
Eén van de opvallendste reclameborden is een met kinderlijke hand getekend mannetje dat met een enorme erectie achter een voorovergebogen vrouw staat. ‘Penis sans probleme, Penis en travail’ belooft de advertentie uit Togo… De reclames die winkeliers zélf op hun muren kwasten halen het niet bij het werk van een kunstenaar als Middle Art. De Nigeriaanse schilder Augustin Okye koos die naam uit bescheidenheid: hij is noch goed, noch slecht, maar zit er tussenin. Honderden ‘self made’ kunstenaars zoals hij verdienden vanaf de jaren 50 zo hun brood. De borden worden doorgaans geschilderd op de eenvoudigste materialen zoals triplex en blikken platen, met de verf die op dat moment voorhanden is. En als de typografie niet helemaal uitkomt, nou ja, dan maar een regeltje lager. De afbeeldingen, waarvoor vaak lokale sterren of intenationaal bekende striphelden model staan, worden in veel gevallen uit tijdschriften gekopieerd. Afhankelijk van de kwaliteit werkt een schilder ongeveer 5 dagen aan een bord, dat ongeveer 25 Euro moet opbrengen.
Ondanks de virtuositeit (één van hen ondertekent z’n werk met ‘Picasso’) waarmee sommigen van hen de handel van lokale middenstanders weten aan te prijzen, zijn niet alle opdrachtgevers er helemaal gerust op. In dat geval wordt God er bij gehaald, zoals in de vele aanbevelingen voor kappers en beautysalons waarin het geloof wordt uitgedragen. Als dát niet helpt… De schilders zien zichzelf in de eerste plaats als ambachtsmensen, vergelijkbaar met een schoen- of kleermaker, ook al hangen dit soort borden tegenwoordig in westerse musea. Maar volgens Floor zijn ze niet op hun achterhoofd gevallen. In sommige Zuid Afrikaanse landen is inmiddels is een soort industrie ontstaan voor borden die, zoals dat ook gebeurt met beeldjes, maskers en andere ‘tribal art’, speciaal worden gemaakt voor toeristenwinkels. Te verwachten valt dat digitalisering en globalisering uiteindelijk ook Afrika in hun greep gaan krijgen. Met internet als oneindige inspiratiebron en gepleisterde muren als universeel canvas hoeft dat voor de reclameschilders niet per se nadelig uit te pakken.
African Signs
Rob Floor, Paul Faber
Gebonden, semi-hardcover, 208 pp
Afbeeldingen in kleur, engelstalig
KIT Publishers/ Rob Floor
ISBN 978 94 6022 070 7
29,50 Euro