Van idee tot werkelijkheid
Photography Jorrit ‘t Hoen.
Kunst op station Noord: van idee tot werkelijkheid
Text (in Dutch) Renske van Bers (Gemeente Amsterdam, Dienst Metro en Tram),
June 2, 2015.
De Noord/Zuidlijn stations krijgen steeds meer vorm en dat betekent ook dat de kunstwerken ontwikkeld gaan worden. Dit vraagt om een nauwe samenwerking tussen de aannemer van de stations en de kunstenaars. Hoe gaat dit in zijn werk? Wij volgen de kunstenaars in hun proces van idee tot werkelijkheid. Deze week interviewen we Harmen Liemburg, verantwoordelijk voor de kunst bij station Noord.
Omringd door boeken over vogels en de natuur ontmoeten we kunstenaar Harmen Liemburg in zijn atelierwoning in de Jordaan. Twee en een half jaar geleden werd hij geselecteerd om een ontwerp te maken voor station Noord, waarin de verbinding tussen de stad en het ommeland centraal stond. Harmen kreeg de opdracht en zit nu middenin in het productieproces. Een proces waarin vakmanschap, creativiteit en techniek samenkomen.
Vogels
Harmen: “Voor het werk liet ik me voornamelijk inspireren door de natuur die je in Noord vindt. Zo kwam ik op het idee om de vogels die in dit gebied leven een hoofdrol te geven en kreeg ik er een nieuwe liefhebberij – het vogels spotten – bij.” Harmen heeft een schets gemaakt voor een enorm vloerontwerp, dat in keramische tegels moet worden uitgesneden. “Tijdens de afronding van het ontwerp moet ik voortdurend rekening houden met de praktische uitvoerbaarheid, een bewerkelijk proces van passen en meten.”
Niet voorzien
Dat het ontwerp zoveel voeten in aarde zou hebben en dat er nog zoveel veranderd moest worden, had Harmen niet voorzien. “In eerste instantie zou ik een ontwerp maken over de hele lengte en breedte van de perronvloer. Het leek me mooi als het noorden en zuiden, in het midden van het perron, elkaar zouden ontmoeten. Later bleek dat er op deze plek een grote vide zou komen. Ook was er in mijn oorspronkelijke ontwerp nog geen rekening gehouden met de voorzieningen in de vloer voor slechtzienden. Het enorme oppervlakte dat ik eerst tot mijn beschikking had, werd dus steeds kleiner.”
Photography Jorrit ‘t Hoen.
Tevreden
Op de computer en middels grote uitgeprinte vellen papier laat Harmen zien wat het was en hoe het nu – ongeveer – wordt. Ondanks de aanpassingen is hij nog steeds tevreden over het werk. “Het blijft wel een uitdaging om mijn ontwerp zo te maken dat de vogels ook in lijnen van 20 mm herkenbaar blijven. Alle lijnen moeten heel strak in de tegels uitgesneden worden door middel van een aquajet. Met het oog op de sterkte van de vloer en de kwaliteitseisen die voor het voegwerk gelden, mogen er niet teveel kleine segmenten ontstaan.”
3600 tegels
Na verschillende testen zal een fabriek in Duitsland de tegels leveren, de productie is net van start gegaan. Harmen: “Ik lever mijn ontwerp in fases, op schaal aan. Deze wordt vervolgens door Mutsaerts Natuursteen omgezet naar tekeningen op ware grootte die in de fabriek weer worden vertaald naar files die de aquajet aansturen. Om een witte lijntekening op een grijze ondergrond te maken, moet je steeds een witte en een grijze tegel snijden. Het ontwerp is berekend op 1800 tegels, in totaal moeten dus 3600 tegels gesneden worden.”
Plaatsing
De tegels zullen in de loop van deze zomer gereed zijn, maar wanneer het leggen gaat beginnen is nog niet helemaal duidelijk. Harmen: “Dat hangt af van de voortgang van de bouw van de stationskap. Ook is het van belang dat het leggen van de tegels plaatsvindt als het buiten droog en warm is, dan kunnen de mensen van Mutsaerts zich volledig op het precisiewerk concentreren. Of ik zelf bij de plaatsing aanwezig ben? Nee, ik denk ook niet dat die vaklui daar op zitten te wachten. Ik zal mijn ontwerp dan toch echt uit handen moeten geven.”